Ευφροσύνη Λούζη, ¨Σκιάς Όναρ¨

Η ποιητική συλλογή της νέας ποιήτριας Ευφροσύνης Λούζη ( Εκδόσεις Σιδέρη)  
¨Σκιάς όναρ¨ εκτός από την παραπομπή της στον Πίνδαρο είναι ένα όνειρο σκιάς ή μια σκιά ονείρου. Ανιχνεύει τα όνειρα και τις σκιές με τόλμη και σοφία. Συνειδητοποιεί το εύθραυστο της ύπαρξης αλλά και τη θέρμη και το μεγαλείο της. Χειρίζεται τον ποιητικό λόγο με απόλυτη και πηγαία γνησιότητα. Ανιχνεύει τις σκιές, είναι όμως ένας ύμνος στο φως, στη φωτεινή διέξοδο από το σκοτάδι. Είναι και ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό. Συνοψίζω: είναι ένας δαυλός ελπίδας γι αυτό και παραθέτω το ομώνυμο  ποίημα από τη συλλογή, το «Ελπίδας Δαυλός». Καλή συνέχεια, Ευφροσύνη!!!Είμαι βέβαιη πως έχεις να μας δώσεις πολλά….και πολύτιμα.

Ελπίδας δαυλός ξεκινάει, σε απέραντα πελάγη βουτάει.

Τη φλόγα προσφέρει, ανάβει, δε σβήνει.

Σ’ ανέμους θεριεύει, μηνύματα γνέφει.

Στις μπόρες σωπαίνει, για λίγο ανασαίνει.

Η φλόγα φουντώνει ολοένα και πιο γερά μας ενώνει.

Ελπίδας δαυλός ξεκινάει,

Θεριεύει, σωπαίνει, ξεσπάει,

Καρδιές ακουμπάει και σε μηνύματα νίκης μεθάει!

Το χέρι σου άπλωσε , δαυλούς να μοιράσεις,

Σταγόνες ελπίδας, δροσιά!

Ελοίζ στην ασφάλεια της Μεσογείων 1972

ΕλοΪζ 1972

                         Tom Courtnay in "The loneliness of the long distance runner" (1962)

                      directed by Tony Richardson,based on the short story by Alan Sillitoe

   Το κουδούνι χτύπησε κατά τις 10.20. Η θεία Νίκη που μαγείρευε εκείνη την ώρα πήγε να ανοίξει. Αστυνομικός στην εξώπορτα.- Η δεσποινίς Ελοϊζ;-Περιμένετε να την φωνάξω.-Η Ελοϊζ πλησίασε αργά μια και ήξερε τι ήταν.Το γνωστό υποκίτρινο χαρτάκι « Περάστε δι υπόθεσίν σας».—Τι υπόθεση; Ρώτησε η Ελοϊζ...δεν έχω καμιά υπόθεση.-Θα σας εξηγήσει ο υποδιοικητής.

Την άλλη μέρα  κατά τις 10 φόρεσε το τζην και το άσπρο της το ζιβάγκο.

Η Μεσογείων ήταν κοντά, πήγε με τα πόδια. Ήρθε μαζί της και η αδελφή της η Ελσινόη..

-Θα σε περιμένω στο καφενείο, της είπε. Δεν ξέρεις ποτέ.

Χαμογελαστή η Ελοϊζ ζήτησε το γραφείο του Βανούση. Ένα βαρύ "ναι"  απάντησε στο χτύπημα της πόρτας. Τρία γραφεία. Στα δυο ο Βανούσης και ο Γκραβαρίτης - στο κεντρικό ο Βανούσης. Το τρίτο άδειο. -Δε μου λες βρε Βουγιουκλάκη, άρχισε ο Βανούσης.Γιατί μπήκες στη Φιλοσοφική; Για να πάρεις πτυχίο ή για να κάνεις συνδικαλισμό;- Ε και για τα δυο, απάντησε η Ελοϊζ που λόγω πρώτης φοράς δεν είχε αίσθηση τόπου και χρόνου.-Τι; Ούρλιαξε ο Βανούσης.Ποιός σου τα έμαθε αυτά; Αυτοί οι αλήτες που κάνεις παρέα; Τι τον θέλεις ρε το Βερνίκο, τον Λιοναράκη και τoν Σαμπατακάκη; Αμε τον Κανελλάκη; -Χάθηκαν τα καλά παιδια πουχουμε εδώ; Πριν προλάβει να απαντήσει η Ελοϊζ ένοιωσε ένα χέρι να την τραβάει από τα μαλλιά και να την σηκώνει στον αέρα.Tα χαστούκια έπεφταν απανωτά και της άνοιξαν τα χείλη.Από τα μακριά της μαλλιά την κρατούσαν, κυριολεκτικά στον αέρα, όταν αισθάνθηκε να την πετάνε πάνω στο σιδερένιο γραφείο και το αριστερό της βλέφαρο σκίστηκε και την τύφλωσε το αίμα .Ο τύπος είχε μπει από την πίσω πόρτα και δεν μπορούσε να τον δει .Γύρισε ασυναίσθητα το κεφάλι και ένα νεαρό με πολιτικά το πολύ μέχρι 25 χρονών. Έμοιαζε λυσσασμένος και με το χτύπημα που έφαγε στο στομάχι η Ελοϊζ έπεσε ανάμεσα στα γραφεία. Έκλαιγε από οργή, τα αίματα μπλέκονταν με τα μαλλιά και την τύφλωναν. Ο Βανούσης είχε αρχίσει το παιχνιδάκι με τον Γκραβαρίτη, -έλα Σούσουλα άστην. Θα την σκοτώσεις, μη βρούμε κανένα μπελά, έλα τέλειωνε... αλλά που να τελειώσει ο Σούσουλας.Το γόνατό της άνοιξε, έτρεξαν τα αίματα στο τζιν.  Ένοιωσε τη μέση της να σπάει, την πλάτη της να χτυπάει στις γωνιές των στριμωγμένων γραφείων και φώναξε. Την τράβηξε ένα χέρι και βρέθηκε στο διάδρομο. Μέσα στα αίματα και στα δάκρυα βρέθηκε σε ένα άλλο γραφείο και είδε ένα τύπο με πολιτικά και κρύα γαλανά μάτια-αυτός θα είναι ο Καραπαναγιώτης- σκέφθηκε- που την τράνταξε από τους ώμους.-Δεν θα ξαναπατήσεις στο πανεπιστήμιο, ακούς; Μόνο για να δώσεις εξετάσεις θα πας. Παλιοκομμουνίστρια του κερατά.Που μου θέλατε και τον Σιάντο στο σπίτι, Άντε στο διάολο τώρα. Η Ελοϊζ ζαλιζόταν.Τυφλωμένη από τα δάκρυα και τα αίματα βρήκε το κουμπί του ασανσέρ. Δεν έβλεπε να πάει από τις σκάλες Η Ελσινόη είχε  ανησυχήσει και την περίμενε στην είσοδο του καφενείου.-Πάμε να φύγουμε, της είπε η Ελοϊζ.Η Ελσινόη έκανε μια κίνηση προς την πόρτα της Ασφάλειας.-Βρε τα ρέστα θα τους ζητήσεις τώρα; Πάμε να φύγουμε.!!

Οι περαστικοί τις κοίταζαν. Άλλοι με απορία, άλλοι με φόβο, άλλοι με λύπη.-Λες να να είναι σπίτι ο μπαμπάς;- ρώτησε η Ελοϊζ. Τον φοβάμαι με το έμφραγμα, μην πάθει τίποτα που θα με δει μες τα αίματα. Ευτυχώς ο γιατρός έλειπε. Πέταξε τα ρούχα της μόλις μπήκαν στο σπίτι και μπήκε στη μπανιέρα. ¨΄Να φύγει από πάνω μου η βρώμα τους", σκέφθηκε μες τη ζάλη της. Το φρύδι της είχε σκιστεί, δεν έλεγε να σταματήσει το αίμα. Ήρθε εν τω μεταξύ και ο πατέρας της ο γιατρός και της το έδεσε. -Μην πας κορίτσι μου στο πανεπιστήμιο, της έλεγε ο μπαμπάς της .Κάτσε να ξεζαλιστείς. -Θα πάω αμέσως,, απάντησε η Ελοϊζ.- Όχι νομίζεις πως θα τους κάνω τη χάρη, Θα πάω και θα πουν κι ΄ένα τραγούδι τα κτήνη. Να δουν τα παιδιά τι γίνεται. Ξαφνικά η Ελοϊζ είδε το είδωλό της στον καθρέφτη του μπάνιου. Το βλέμμα της είχε σκληρύνει….

Παύλος 1974

1974*    ΠΑΥΛΟΣ

Τα μαλλιά της Ελοϊζ μπλέκονταν στο αυτί του Παύλου καθώς του σιγομουρμούριζε,μ΄ένα ψιθύρισμα λαχανιασμένο.Λες να με παρακολούθησαν; έλεγε, δεν μπορεί, πρόσεξα αλλά αυτός ο τύπος ο Βαλούσης στο ψιλικατζίδικο που σταμάτησα για τα τσιγάρα σου, κάπως ήταν -και ανάμεσα στις λέξεις της του σιγοτραγουδούσε το “μικρό παιδί παλληκαράκι φαρμάκωσες ετούτο τον καιρό”. Του Παύλου οι φλέβες πετάγονταν, πάλλονταν,τις ένοιωθε στο μάγουλό της και μικρές σταγόνες λαμπύριζαν στον κρόταφό του,σαν δροσοσταλίδες ήταν σκέφθηκε μες στην ηδονή της , ανασηκώθηκε η μπλούζα της και ένοιωσε την τραχειά μάλλινη κουβέρτα να την τσιμπάει , της θύμισε τα χειροποίητα υφαντά του πατρικού της σπιτιού στη Θεσσαλία και το σώμα της κόλλησε πάνω στο δικό του, λες και την απορρόφησε το λεπτοκαμωμένο κορμί του και μπήκε μέσα του, ξαφνικά οι λάμψεις από την Αλεξάνδρας λες και την τύφλωσαν και το βουητό των αυτοκινήτων την κούφανε και μπήκε μέσα του ένα τόσο δα κοριτσάκι, τα μαλλιά της σκέπασαν το πρόσωπό του και κείνος τα χάιδευε τόσο τρυφερά που η Ελοϊζ σκέφθηκε πως όσα χρόνια κι αν περάσουν, όσοι εραστές, τέτοια τρυφερή άλλη στιγμή δεν θα υπάρξει, “θέλω να βλέπω τα μάτια σου΄”της είπε ο Παύλος και άγγιξε το στήθος της με την άκρη των δακτύλων και των δυο χεριών του και καθώς την έγδυνε τα σώματά τους τρίβονταν πάνω στην τραχειά μάλλινη κουβέρτα και ποτέ καμμιά τραχειά μάλλινη κουβέρτα δεν έγινε τόσο απαλή ούτε θα ξαναγινόταν ποτέ εις τον αιώνα τον άπαντα.Η ακρογιαλιά της Μάνης ενώθηκε με τη θάλασσα του Πηλίου αλλά το τρεμούλιασμα της ψυχής της εξακολουθούσε καθώς ο φόβος ότι ο χαφιές του ψιλικατζίδικου την είχε αναγνωρίσει όλο και μεγάλωνε.Γιατί την γνώριζε βλέπεις από τη Φιλοσοφική και επιτροπάτο του ΕΛΑΣ την ανέβαζε και επιτροπάτο του ΕΛΑΣ την κατέβαζε από την κατάληψη της Νομικής και μετά,” και δε μου λες βρε Ελοϊζ γιατί μπήκες στη σχολή για να πάρεις πτυχίο ή για να κάνεις συνδικαλισμό;” Βαλούσης το όνομά του, μαυριδερός και κοντοστούπης με κάτι δόντια στριμωγμένα κι ένα δαχτυλίδι με τετράγωνο ρουμπίνι στο μικρό δάχτυλο του δεξιού του χεριού.Κι όμως η κακομοίρα η Ελοϊζ είχε μεταμφιεσθεί

επαρκώς μ ένα ταγιεράκι της μανούλας της που είχε ανακαλύψει στη ντουλάπα και κάτι χαμηλοτάκουνες γόβες.Τύλιξε και τα μαλλιά της σ΄ένα μαντήλι- ούτε ο Γκραβαρίτης το πρωτοπαλλήκαρο του Καραπαναγιώτη δεν θα την αναγνώριζε.

*Μετά το Πολυτεχνείο όταν οι πρωταγωνιστές κρυβόντουσαν και πριν τη Μεταπολίτευση

Quis hic locus, quae regio, quae mundi plaga? *

Είχε μια εμμονή με το δρομάκι του Ψυρρή. Θες επειδή ήταν κάποτε η καρδιά της πόλης, θες από το θαυμασμό στον Μιχαήλ Μητσάκη και τα «Θεάματα του Ψυρρή», θες επειδή κάτι πάντα την έκανε να «επιστρέφει» στα μέρη που κάποτε έσφυζαν από ζωή και τώρα είναι απλώς ασυνάρτητοι χώροι «διασκέδασης». Είναι αυτό που γράφει ο Γ. Σεφέρης που πάντα τη «συνοδεύει»:
Το κρατίδιο της Κομμαγηνής που ΄σβησε σαν το μικρό λυχνάρι/Πολλές φορές γυρίζει στο μυαλό μας, και πολιτείες μεγάλες που έζησαν χιλιάδες χρόνια /κι έπειτα απόμειναν τόποι βοσκής για τις γκαμούζες/χωράφια για ζαχαροκάλαμα και καλαμπόκια.**
Μάλιστα στο νου και στην καρδιά της το κρατίδιο της Κομμαγηνής βαδίζει χέρι-χέρι με το βασιλιά της Ασίνης και του αγγίζει τον ώμο.
Κι αυτόν το Μάη το αποφάσισε. «Θα βαδίσω αργά, με βασιλική αργότητα, αδιαφορώντας για τα βλέμματα, θα προσπαθήσω να βυθιστώ στα βλέμματα αγέρωχα, σαν θηλυκό αλογάκι που κοιτάει μπροστά αλλά βλέπει και πλάγια». Βράδυ και τα φώτα άναψαν. Εν τη ευρεία εννοία. «Εδώ είναι το δρομάκι που ψάχνετε», της λέει ο οδηγός του ταξί.» Είναι γεμάτο ταβέρνες και καφενεία, μπορείτε να καθίσετε»…… Του είχε μιλήσει πριν λίγο για τον Μητσάκη. Για κάποιον λόγο ο οδηγός με το τσιγάρο αναμμένο, (της έδωσε ένα και εκείνης και κάπνιζαν αμφότεροι στη διαδρομή αγνοώντας το νόμο και την κάπνα) ψιθύρισε: «σ’ αυτόν τον τόπο όσοι αγαπούνε τρώνε βρώμικο ψωμί, κι οι πόθοι τους ακολουθούνε υπόγεια διαδρομή….» τον σιγοτραγούδησε κιόλας το στίχο του Σαββόπουλου, και να, μαγικά, μια μοδιστρούλα στο πεζοδρόμιο έραβε το στρίφωμα μιας κούκλας πορσελάνινης, πιο πλάι η μαντάμ Κάουφμανν στο πιλοποιείο της ψιθύριζε «Θα κάνουμε το φινίρισμα με σατέν, βαθύ τυρκουάζ να αναδεικνύει τα μάτια σας» – «μα δεν έχω γαλάζια μάτια» τόλμησα να απαντήσω – «μαντάμ, σας λέω θα τονίσει τα μάτια σας», πιο πέρα το πιτσιρίκι διαλαλούσε «εφηημεριιιιίδες», όλα τα τελευταία νέα, γεγονότα, γεγονότα, εφημερίδες» και ο μαστρο Πέτρος κουβαλούσε τα δέματα απ΄ το βυρσοδεψείο για τις ζώνες και τα καλούπια, και έπαιζε και το γραμμόφωνο το «Που νάσαι αλήθεια το βράδυ αυτό» με τη Δανάη……
[*] Σενέκας, «Ηρακλής Μαινόμενος, Πράξη 5^η, στ.1138: «Ποιός είναι αυτός ο τόπος, ποιό βασίλειο, ποιά του κόσμου ακτή;»
[**] Γ. Σεφέρης, «Τελευταίος Σταθμός»
https://www.youtube.com/watch?v=u_49zgOVifY

To κοριτσάκι του Μαρξ και της Κόκα-Κόλα

Η Τζουλιάνα στη βιομηχανική ζώνη της Ραβέννας .Μετά την αποτυχία της επαφής με τον Κοράντο. Η εικονογράφηση της αποξένωσης. Μιλάει με ένα ναυτικό που επαναλαμβάνει « Ι love you” με απροσδιόριστη προφορά. Και η Τζουλιάνα λέει « αν με τσιμπήσω δεν θα πονέσετε εσείς, όχι;» Δηλαδή αν πονέσω εγώ εσείς δεν θα πονέσετε, όχι;» Αχ προφήτη Μικελάντζελο Αντονιόνι. Πονάω εγώ- πονώ μόνη. Πονάς εσύ; Πονάς μόνος.
Και έχεις μετά τον D.H.Lawerence να σου μιλάει για το «perfect one».One, σύμφωνοι. Αλλά perfect?
Περπατάει αργά στην Πανεπιστημίου. Πονούν τα γόνατά της με έναν πόνο απροσδιόριστο, οξύ και βαθύ. Αριστερά της ο Zonar’s, δεξιά της το σπίτι του Σλήμαν .Έργο του Τσίλλερ και Νομισματικό Μουσείο σήμερα. Περπατάει αργά με τσάντες του Άττικα να την τριγυρίζουν και ξαπλωμένους άστεγους να την καρφώνουν με κείνο το βλέμμα το απλανές και πονεμένο.  Αφήνεται να παρασυρθεί. Να παρασυρθεί στα βλέμματα. Είναι η Τζουλιάνα στη διώρυγα της Ραβέννας. Ο ναυτικός είναι όλοι οι υπόλοιποι. Ο Στρατής της μιλάει. Της ψιθυρίζει και ο Μάνος Σιμωνίδης. Η Έμη της αναστατώνει τα μαλλιά και η Νάνσυ την ψυχή. Φυσάει εκείνο το απαλό αεράκι της Αττικής που καταφέρνει και τρυπώνει παντού. Πέθανε ο Φληβάς ο Φοίνικας, είναι 15 μέρες τώρα νεκρός.Phlebas the Phoenician a fortnight dead. Forgot the cry of gulls and the deep sea swell.And the profit and the loss.Ενώ σ’ εμάς έμεινε μόνο το loss. Πίσω απότο χρυσό υφάδι του Αττικού ουρανού υπάρχει το τρομακτικό μαύρο. Όλοι είμαστε παιχνίδια αυτού του μαύρου, της ψιθυρίζει ο Γιώργος Σεφέρης. Έλα, περπάτα τώρα με τα πονεμένα σου γόνατα στη «λίγη Ελλάδα που μας απόμεινε» της λέει το αεράκι και ο Οδυσσέας Ελύτης. Ω, πικρή ηδονή, της λέει ψιθυριστά ο Ναμπόκοβ. Ω γλυκό αεράκι του Δον, της μουρμουρίζει ο Σολόχοβ. Την απορροφά η Τζουλιάνα. Τη ρουφάει μέσα της. Στην κυριολεξία.Το λεπτό κορμί της το απορροφά η Μόνικα Βίτι. Και έτσι φθάνει στην Κοραή την πάλαι ποτέ ακμάζουσα. Κάθισε Λιλίκα στο μπαλκόνι, πάρε το γατάκι σου κοντά και το καλαθάκι με τη γιρλάντα πούχεις στην ποδιά σου και κεντάς.Γεια σας περβόλια γειά σας ρεματιές.Δεν είμαι πια η Ελοϊζ, είμαι η Τζουλιάνα στη διώρυγα. Και η Έμη βοηθάει τη Νάνσυ να μου σηκώσουν τα μαλλιά ψηλά……Vivre sa vie. Γειά σου Ζαν-Λυκ. Το κοριτσάκι του Μαρξ και της Κόκα-Κόλα σε χαιρετάει. Από μακριά….

Αναφορές:  Deserto Rosso, M. Antonioni 1964
                     D.H.Lawrence: Women in Love
                   Στρατή Τσίρκα: Ακυβέρνητες Πολιτείες
                   Γ. Σεφέρη:Δοκιμές
                    Θωμά Έλιοτ:Φληβάς ο Φοίνικας (Η Έρημη Χώρα)
                    Βλαντιμίρ Ναμπόκοβ: Lolita
                   Μιχαήλ Αλεξάντροβιτς Σολόχοβ: O ήρεμος Δον
                   Ζαν Λυκ Γκοντάρ:Αρσενικό-Θηλυκό, Vivre sa Vie
                    Οδ.Ελύτη: Του μικρού βοριά
                  …..και η Ελοϊζ που την κυνηγά το όνομά της.

Με τη λάμψη στα μάτια

     Την κοίταζε καθισμένη στον καναπέ και στη βεβαιότητά της.Αχ αυτή η νεανική σιγουριά.Όλα black and white.'Ηθελε να της μιλήσει για την περιπλάνησή της την ασυντρόφευτη και για το ζεστό αίμα που πάφλαζε στα χέρια της όταν βρήκε τη μητέρα της κομμάτια.Και ξαφνικά κατάλαβε. Μα πόσο-πόσο κουτή πρέπει να ήταν για να πιστέψει πως θα μετέδιδε η ίδια την ευαισθησία που κληρονόμησε.Τι να λέμε τώρα.Η εποχή του ατομισμού. Λες και κάποιος γελάει μαζί μας βλέποντας να επαναλαμβάνονται τα ίδια λάθη.Ο κύκλος της ζωής θα σου πει κάποιος.Κύκλος και πράσινα άλογα.Με τη λάμψη στα μάτια.Σαν την ταινία.Φέρτε μου έναν με τη λάμψη στα μάτια.Και ξαφνικά αισθάνθηκε μια απέραντη μοναξιά και της ήρθε να πάρει το αεροπλάνο και να πάει to the exotic lands. Έστω στο Μπουένος Άϊρες να χορεύει ταγκό στους δρόμους.Πάντα με τη λάμψη στα μάτια....

Η ιεροτελεστία της Άνοιξης

Η ιεροτελεστία της άνοιξης

Ανέβαινε ο κόμπος στο λαιμό της και τα δάκρυα στα μάτια της.Unshed tears.

Είχε ξεχάσει πόσος καιρός είχε περάσει από τότε που δεν έτρεχαν πια. Και το είχε υποσχεθεί στον εαυτό της, το είχε υποσχεθεί....Δεν θα ξαναμπώ πια σ΄αυτό το τριπάκι. Πως το λέει η Φρανσουάζ; “ Ma solitude est un choix”.Δεν θα ξαναμπώ στο με πήρες, άργησες να με πάρεις, που είσαι, πού ήμουνα, χάθηκες, με ξέχασες κλπ.Εiχε αποφασίσει. Δεν το μπορώ πια αυτό το τριπάκι,ηρεμία θέλω, κάποιον να μου κρατάει το χέρι και να μ΄αγαπάει γι αυτό που είμαι.Έλα όμως που παρόλο το “όλα έπρεπε να έλθουν καθώς ήλθαν, βαρκούλες να μου φύγουνε τα χρόνια”,,,,έλα που τα αστεράκια έλαμπαν στον ουρανό, η άνοιξη οργίαζε, η λεβάντα έλαμπε και το γιασεμί μοσχοβολούσε....'Ελα που άγγιζε το πρόσωπό της με τα δάχτυλά της το πρόσωπό της και το έβρισκε απαλό, τα χείλη της υγραμένα από τις δροσοσταλίδες των φύλλων;;;